Bazı şarkılar dilimize bir kez yapıştımı gün içerisinde defalarca söyleriz, olur olmadık yerlerde birden şarkı söyleriz. Bu takıntı bazen günlerce, hatta aylarca sürer. Bunu nedenini bilmeden söyler dururuz.

Psikologlara göre bu durumun el ilginç yanı ise beynimizin bu kontrol dışı bölümüdür.Londra’daki Goldmiths Üniversitesi’nde bu konu üzerine araştırma yapan bir ekip dile dolanan şarkılar listesinde 5000’den fazla şarkı tespit etmiş. Bunların çoğu nakaratlar içeren basit şarkılardır.

Nörolog Oliver Sacks, Musicophilia adlı kitabında, dile dolanan şarkıların “beynimizin müziğe karşı aşırı hassasiyetini gösterdiğini” ifade ediyor. Müzik tekrar içerir, dilimize dolanan şarkılardan kurtulmanın zorluğu da bundan kaynaklı olabilir. Yani şarkının tümünü söylemekten ziyade hafızamıza takılıp kalan bölümlerini tekrarlayıp dururuz. Tekrarlar hatırlamayı etkileyen önemli bir faktördür. Belki de bu yüzden bir müziği tekrar tekrar işitmek hafızamızda derin çentikler açar ve dilimize dolanan şarkılar bu çentiklerde kök salar. Bu şarkılarda ayrıca ilginç bir hava da vardır; Akılda kalıcı özellik katan bir hava. Hafıza sistemimize girmelerinin nedeni de bu olabilir.

Ritmin Kölesi Olmak

Bir şarkı sürekli dilinize dolanıyorsa, onu dinlemeden de, sadece adının geçmesiyle de dile dolanma durumu tekrarlanabilir. Demek ki bu, geçici bir durum değil, uzun dönemli hafızayla ilgili bir olgu. İnsan hafızasıyla ilgili araştırmalarda, kısa dönem hafızamızda “köle sistemleri” olarak adlandırılan olgulara dikkat çekilmiştir. Bunlar, belleğimizin görüntü ve sesleri yakalayan bölümleridir ve bir şeye yoğunlaştığımız kısa süre boyunca onları canlı tutmamızı sağlar. Köle sistemlerden biri “zihnin gözü”dür ve görsel bilgileri toplar, diğeri ise örneğin telefon numaralarını hatırlamamızı sağlayan “içkulak”tır. Dile dolanan şarkıların etkilediği kısım işte burasıdır.

Peki Ya Çözümü

Dilimize dolanan şarkılardan kurtulmanın en iyi yolu başka bir şeyle ilgilenmektir. Bilişsel mekanizmamızın bir parçası olan ve sesleri hatırlama ve tekrarlama işlevi gören içkulağımız, dilimize dolanan şarkının etki alanına girmiştir. Kontrolümüz altında olmayan bu alana istediğimiz kadar “kes sesini” diyelim, işe yaramayacak, belki de durumu daha da kötüleştirecektir. Yapılacak en iyi şey, onu başka bir işle görevlendirmektir.